Летното време е време со грмотевици. Секој што ќе биде фатен од невреме во градот може брзо да стигне на безбедно. Но, што ако невреме со грмотевици ги погоди планините? Сите совети за тоа како правилно да се однесувате во случај на невреме и грмотевици на планина можете да ги најдете овде.
Невремето со грмотевици во планините е импресивен настан: дождот паѓа во порои, налетите на ветерот ги зафаќаат врвовите на планините, молњите силно се пробиваат низ облачната покривка и громот рика низ долините – единствено зад заштитниот ѕид на планинската колиба, тука сте безбедни.
Едноставно е глупаво кога сте на погрешната страна од стаклата на прозорецот – тогаш брзо станува опасно, опасно по живот. Бидејќи таква молња може да биде силна неколку 100.000 ампери. И покрај директниот удар на гром – т.е. гром удира луѓе – постои и индиректен удар, имено: Гром удира во дрво и се шири на луѓето во близина. Затоа првото и врвно правило за сите љубители на планината е: Да не ве фати невреме!
Планирајте и информирајте се
Добрата вест: Денешните временски прогнози се веќе решени на толку добар и детален начин што многу веројатно е дека извештајот ќе биде точен. Лошата вест: невремето со грмотевици често се толку мали што дури и извештајот за временска прогноза не може правилно да ги предвиди. Значи, на вас останува да играте метеоролошки предвидувања.
Сепак, основата на целото планирање е временската прогноза: ако ја предвидува веројатноста за појава на грмотевици, треба да пресметате соодветно: Бидејќи многу бури се предизвикани од сончевото зрачење во текот на денот, бурите често се формираат само во средината на денот или попладне. Затоа треба да започнете со турите што е можно порано во текот на денот – и да се вратите во долината до критичната фаза. На долгите тури, „рано“ понекогаш значи: кога сè уште е темно! Ако тоа не е можно, важно е соодветно да се избере рутата: пократките тури со побрзо спуштање во долината се оптимални во случај на непредвидлива временска прогноза.
Совет: На сајтот на германскиот алпинистички сојуз, на пример, можете да најдете временски извештај кој е специјално прилагоден на времето во планините. Кликнете овде за планинската метеоролошка служба на ДАВ (https://www.alpenverein.de/DAV-Services/Bergwetter/). Едиснтвен недостаток претставува фактот што деталната прогноза се однесува единствено на Германија и Австрија.
За планините во регионот па и пошироко, сервисот https://www.mountain-forecast.com/ нуди опсежна временска прогноза со мноштво од дополнителни информации.
Дополнително, вашите сопствени инстинкти се исто така добра помош: ако воздухот е свеж и ладен наутро, тоа е добар знак, но ако е веќе топло и влажно наутро, постои голема веројатност да има грмотевици.
Сепак, временскиот извештај и студениот воздух се само индикации, важно е редовно и критички да се погледне кон небото. Таму ги барате таканаречените кумулонимбусни облаци. Релативно лесно се препознаваат бидејќи се протегаат далеку нагоре и формираат мали гроздови на врвот, кои потсетуваат на карфиол. Тие се претежно рамни на долната страна. Станува критично кога облакот продолжува да се натрупува со текот на времето додека не удри во слојот на бариерата и продолжува да се шири хоризонтално. Ова создава форма на наковална. Непријатното нешто за планината: не секогаш имате поглед кон сите страни, карпите или врвовите честопати го блокираат погледот во различни правци.
Барометарот на часовникот може да објави и грмотевици, но не секогаш. Има студени предни фронтови и топли фронтови. За време на термална бура со грмотевици, интензивното сончево зрачење предизвикува влажниот, топол воздух да се искачи на големи височини. За време на ладен фронт со грмотевици, влажниот, топол воздух се среќава со ладен воздушен фронт. Приближувањето на овој фронт на ладен воздух може да се види со брзиот пад на отчитувањата на барометарот. Покрај тоа, овој фронт на студен воздух често се споменува во извештајот за временската прогноза. Проблемот: токму топлотните грмотевици често напаѓаат во лето, а тоа го прават брзо и исклучително регионално.
Што да правите ако ве изненади невреме со грмотевици во планините? Еве неколку важни совети за најчестите планински спортови:
Невреме на планина: Како да се однесувам при хајкинг и планинарење?
Првото правило е: стигнете на безбедно. Не губете време со никакви вежби за броење, колку време е помеѓу молња и гром со цел да ја утврдите близината на ударот, ако слушнете гром треба да дејствувате, точка. Наместо да ги користите вашите ментални капацитети за брзо и концентрирано да ги напуштите изложените области, т.е. врвови, гребени и слично. Обидете се да не бидете на највисоката точка во вашата област. Исто така, треба да избегнувате единечни дрвја, групи дрвја и шумски рабови. Патем, на молњата не и е важно во какво дрво ќе удри. Бука, бреза, даб – зема сè. Ако сте доволно брзи, одете директно надолу во долината или надолу до следната колиба, ако тоа не функционира, најдобро е да побарате безбедно место. Држете го растојанието од ѕидовите и влажните (челични) јажиња при одење – и запомнете дека не само што молњите се опасни, туку можете и да паднете или да се повредите на други начини. Затоа останете под контрола додека се повлекувате!
Дури и ако сè уште не е целосно разјаснето како молњата ги „трага“ своите цели, едно е сигурно: металот не треба да се носи на вашето тело. Ова се однесува на скии и ледени секири, но и на планинарски стапчиња. Сите тие можат да привлечат удар на гром во близина кога ќе почнат да вибрираат. Во овој случај, брзо фрлете ги на неколку метри подалеку од вас. Исто така, дерезите треба да ги извадите за време на невремето со грмотевици. Сепак, ве молиме секогаш запомнете дека дерезите и ледените секири се важни за безбедноста, затоа побарајте место каде што не ви е потребна опремата за да можете безбедно да стоите или да одите.
Невреме на планина: Како да се однесувам на Виа Ферата?
Честитки, го погодивте џекпотот: вашиот Виа Ферата сет е прикачен на еден од најголемите громобрани во светот. Првата и најважна мерка е затоа: тргнете се од јажето. Често има премини при Виа Ферата турите каде што можете да поминете, да се исклучите, спуштања за итни случаи и области за пешачење. Не размислувајте само за опциите над вас, туку и за оние под вашата позиција. Можеби неодамна имаше премин на виа ферата до кој можете да се спуштите? Дојдете таму и седете што подалеку од челичната сајла – барем еден метар, подобро три метри. Секако дека треба да се откопчате од сајлата. Затоа, внимавајте на сопствената безбедност, како замка може да се покаже и мини-скок преку бездна што е оддалечена само половина метар од челичната сајла. Се додека не се позиционирате на разумно безбедно место, тоа значи: контролирано давајте гас – побрзајте но без да ја загрозувате безбедноста! И следниот пат кога ќе размислите за тоа: ако има можност за грмотевици, Виа Ферата рутите не се добра идеја.
Невреме на планина: Како да се однесувам на алпинистичко искачување?
Додека трае невреме со грмотевици, алпското искачување е исто толку проблематично како и преку Виа Ферата – можеби дури и малку поопасно: удар на гром на врвот може да се прошири на големи делови од ѕидот, да предизвика паѓање на карпи и исто така да се пренесе преку (влажното) јаже за качување. . И едвај има места за одмор што не се изложени. Секако, најдобрата опција е рано да се рапелирате – односно спуштите. Исто така запомнете дека влажниот ѕид е многу потешко да се искачите по бура со грмотевици. Затоа најправилна одлука е да се абзајлувате (односно прикопчате на алпинистичкото јасже). Ако не успеете да го направите ова на време, можеби можете да се соберете на некоја педа земја некаде (видете ги упатствата подолу), почекајте и надевајте се.
Невреме на планина: Како да се однесувам на планинска велосипедска тура?
Гумите на вашиот велосипед се направени од гума, но возите наоколу со огромна метална кутија под вашиот задник – не, планинскиот велосипед не е Фарадеев кафез и затоа не сте заштитени од гром на велосипедот. Во случај на невреме со грмотевици, важи следново: престанете да возите и одржувајте растојание од најмалку три метри од велосипедот.
Што е безбедно место и како да се однесуваме таму?
Најбезбедни места се планинските колиби, шупи или бивак кутии со громобрани. Доколку сместувањето нема громобран, треба да држите растојание од најмалку еден метар до ѕидовите и таванот. Ако не постои достапно живеалиште направено од човекот, пештерите, местата под карпите или ѕидните основи, исто така, нудат одредена заштита од гром – иако можеби не од паѓање на карпи.
Додека единечните дрвја се лоша идеја, внатрешноста на шума со постојано висока популација на дрвја нуди малку помала опасност. Идеално е растојание од најмалку десет метри од сите дрвја и гранки. Размислете и за ветрот: бурите со грмотевици можат да донесат пристојна брзина на ветерот и да ги тресат мртвите гранки од круните или да искорнат дрвја. Во отворен простор треба да се трудите да не бидете највисоката точка, затоа намалете ја вашата висина со клекнување или легнување на подот.
Не се опасни само директните влијанија. Громот што ќе удри на друго место и ќе се шири од таму и ќе ве погоди, исто така, може да биде опасен по живот. За да не станете дел од таков пренос, не треба да стоите во вода или влажна (каллива ливада) и да држите растојание од најмалку еден метар до секоја страна на карпите и до другите луѓе, но по можност три метри.
И бидејќи громот не само што се шири на долги растојанија, туку може да ги фрли луѓето и на неколку метри, секако, сè уште го имате на ум ризикот да паднете, особено ако вашиот простор за одмор е блиску до работ или може да бидете изложени на ризик од паѓање на карпи.
Ако молњите и громовите се помалку од десет секунди, постои апсолутна опасност по вашиот живот. Во овој момент треба да престанете да одите и да заземете безбедна положба: поставете се над ранецот (и/или на јаже), што нуди малку поголема заштита и ве оддалечува од влажната земја. Ставете ги стапалата блиску еден до друг, клекнете и цврсто завиткајте ги рацете околу колената – направете се што е можно да бидете помали и компактни. Не само поради вашата големина на теренот, туку и за да ја задржите напнатоста што е можно пониско.
Веќе нема опасност ако не сте слушнале гром најмалку 30 минути.
Совет: Секогаш носете одлуки со ладна глава
Грмотевиците се лоши, да, а заканата од гром е реална. И, се разбира, луѓето постојано умираат од силите на природата или се здобиваат со сериозни повреди. Сепак: грмотевиците се застрашувачки и затоа може многу брзо да се случи и најлошото сценарио. Секој кој потоа дејствува премногу избрзано и нема концентрација или пребрзо се движи на тежок терен, исто така, се става себеси и групата во опасна ситуација. Ова може да се случи како резултат на едноставно извртување на глуждот, што значи дека повеќе не можете да се движите напред, или само многу бавно, а можеби дури и ќе треба да бидете и предмет на спасувачка акција. Но, тоа може да доведе и до сериозна несреќа со смртни последици. Веројатноста се зголемува кога дождот ги прави патеките и карпите лизгави.
Затоа ве советуваме: добро пресметајте, планирајте контролни пунктови и алтернативи, вратете се навреме и – ако нема друг начин – попрво издржете ја бурата со грмотевици во непријатна, но разумно безбедна положба. Удар на гром не е автоматски смртна казна, но висок пад од гребен често е.
© turnimedakinisam.mk
